δέντρο

Κάθε φυτό με κορμό αποξυλωμένο από τη βάση και βλαστούς που αναπτύσσονται με ανοδική κατεύθυνση· το ύψος του ποικίλλει, αλλά δεν είναι μικρότερο από 2 μ. Οι ευκάλυπτοι και οι σεκόγιες, με ύψος που φτάνει πολλές φορές τα 140-150 μ. και περίμετρο κορμού 10-15 μ., αποτελούν τις πιο γιγάντιες και εντυπωσιακές μορφές δ. Στην Ευρώπη, η καστανιά παρουσιάζει άτομα τα οποία συχνά έχουν διάμετρο κορμού 20 μ. Τα δ. χαρακτηρίζονται επίσης από μικρότερη ή μεγαλύτερη μακροβιότητα. Η ηλικία τους υπολογίζεται, με αρκετή προσέγγιση, από τον αριθμό των ομόκεντρων ξυλωδών δακτυλίων που είναι ορατοί σε εγκάρσια τομή του κορμού και σχηματίζονται κάθε χρόνο στον ενδιάμεσο τομέα του κορμού. Ανάλογα με το μέγεθος ανάπτυξης του κορμού και τον κύκλο ανανέωσης του φυλλώματος (χωρίς αναφορά σε είδος), τα δ. κατατάσσονται στην ακόλουθη προσδιοριστική κλίμακα: χαμηλή φόρμα, όταν το ύψος του σημείου στο οποίο αναπτύσσονται οι πρώτοι βλαστοί από το έδαφος είναι μικρότερο ή ίσο με 1μ., μέτρια φόρμα, όταν το ύψος αυτό είναι 1-1,50 μ.· ψηλή φόρμα, όταν το ύψος είναι μεγαλύτερο από 2 μ. Παρ’ όλα αυτά η συγκεκριμένη κλίμακα δεν αντιστοιχεί κατ’ ανάγκη σε μία ομοιόμορφη ανάπτυξη σε ύψος. Για να γίνει πιο πλήρης και πιο ακριβής εκτίμηση, είναι προτιμότερο να οριστεί πρώτο, δεύτερο και τρίτο μέγεθος. Στο πρώτο μέγεθος κατατάσσονται δ. ύψους από 20 μ. και πάνω, στο δεύτερο 8-20 μ. και στο τρίτο 3-8 μ. Δ. με μικρότερες αναλογίες χαρακτηρίζονται με τους όρους δενδρύλλιο και θάμνος. Τέλος, ανάλογα με την αξία της τελικής χρησιμότητάς τους, τα δ. διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: δασικά δ., που αναπτύσσονται στα δάση ή καλλιεργούνται αποκλειστικά για το ξύλο τους ή για τα άλλα φυτικά μέρη τους· οπωροφόρα δ., που καλλιεργούνται για την παραγωγή των εδώδιμων καρπών τους· καλλωπιστικά δ., που παρουσιάζουν μεμονωμένα ή κατά ομάδες αισθητικό ενδιαφέρον. δ. της ελευθερίας.Δ., συνήθως λεύκα, που φύτευαν στην περίοδο της Γαλλικής επανάστασης στην κεντρική πλατεία κάθε κοινότητας, ως σύμβολο της νέας εποχής. Γύρω από αυτό, οι πολίτες αναλάμβαναν επίσημα την υποχρέωση να αγωνιστούν για τη διατήρηση του καθεστώτος της ελευθερίας και οι κυβερνητικοί υπάλληλοι ορκίζονταν να μείνουν πιστοί στις συνταγματικές αρχές. Η τελετή, που είχε οριστεί με διάταγμα της Συμβατικής της 3ης Πλιβιόζ του έτους 11 (σύμφωνα με το επαναστατικό ημερολόγιο) διεξαγόταν σε ατμόσφαιρα εξαιρετικού ενθουσιασμού. Στη διάρκειά της καταστρέφονταν τα σύμβολα του παλαιού καθεστώτος και οι άνθρωποι του λαού χόρευαν την καρμανιόλα, φορώντας τη χαρακτηριστική ομώνυμη κοντή ζακέτα. Στην κορυφή του δ. της ελευθερίας τοποθετούσαν συνήθως έναν μπερέ, στολισμένο με σημαίες και κονκάρδες. Τα πρώτα δ. της ελευθερίας φυτεύτηκαν από κατοίκους των αμερικανικών πόλεων, κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας. Ωστόσο, το έθιμο έγινε δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη, από την εποχή που καθιερώθηκε στο Παρίσι (1790) και στις άλλες γαλλικές κοινότητες. Η συνήθεια αυτή διαδόθηκε αργότερα στις δημοκρατίες που δημιουργήθηκαν με βάση το γαλλικό πρότυπο.δ. των ταξιδιωτών.Κοινή ονομασία του φυτού ραβενάλα της Μαδαγασκάρης.Πρόκειται για δ. ύψους περίπου 30 μ., ο κορμός του οποίου μοιάζει με αυτόν του φοίνικα (χουρμαδιά), ενώ οι διαστάσεις των φύλλων του φτάνουν τα 10 μ. σε μήκος και το 1,50 μ. σε πλάτος. Τα άνθη του έχουν υπόλευκο χρώμα και οι καρποί του είναι κάψες, καθεμία από τις οποίες περιέχει πολλά σπέρματα. Τα φύλλα των δ. αυτών περιέχουν καθαρό και δροσερό νερό, πολύτιμο για τους διψασμένους ταξιδιώτες της ερήμου. Οι ιθαγενείς χρησιμοποιούν τους κορμούς και τα φύλλα του για την κατασκευή των κατοικιών τους. Το έθιμο να φυτεύουν το δέντρο της ελευθερίας, συνήθως λεύκα, δημιουργήθηκε στην Αμερική κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας.

* * *

το

βλ. δένδρο.